Hér eru nokkrir punktar sem ég vil halda til haga í tenglsum við ólöglega gengistryggð lán.

1. Ef dómurinn stendur - sem hann hlýtur að gera - þá er um að ræða svipaða stöðu og fyrir um 30 árum síðan, þar sem óðaverðbólgan í kjölfar olíukreppunnar át upp húsnæðislán fólks. Sumar fjölskyldur gátu nánast endurgreitt óverðtryggðu húsnæðislánin af vasapeningunum á meðan aðrar fjölskyldur börðust áratugum saman við að endurgreiða verðtryggð lán. Munurinn fólst í því hvort viðkomandi hafði keypt heimili sitt nokkrum árum fyrr eða seinna.

Ef menn vilja tala um óréttlæti í þessu sambandi, þá er óréttlætið ekki meira eða annars kyns en í fjölda annarra tilfella þar sem menn eignast hluti ódýrt - til dæmis þegar gengi hlutabréfa hækkar, húsnæðisverð hækkar osfrv.

2. Sumir halda því fram að hækka þurfi samningsbundna vexti ólöglega gengistryggðu lánanna til þess að tryggja fjármálastöðugleika. Með fjármálastöðugleika er átt við að eigið fé fjármálafyrirtækjanna lækki ekki of mikið.

Ef nauðsynlegt er að vísa til fjármálastöðugleika, þá er það vegna þess að fjármálafyrirækin hafa ekki lagalegan rétt á þessum hærri vöxtum. Annars væri vísað í þann lagalega rétt - fjármálafyrirtæki eru ekki óvön því að beita þess háttar röksemdafærslum.

Þannig að í raun er verið að segja að lántakendur eigi að leggja fjármálafyrirtækjunum til aukið eigið fé. Þegar menn leggja fyrirtækjum til eigið fé, þá eignast þeir venjulega hlut í fyrirtækinu. Sama gildir ef ríkið bjargar fyrirtækjunum með eiginfjárframlagi, þá eignast það fyrirtækin.

Hér er ætlast til þess að lántakendur gefi fyrirtækjunum peninga án þess að fá neitt á móti, svo að ríkið komist hjá því að kaupa eiginfjárhlut í sömu fyrirtækjum. Það er algjörlega fráleitt.

Eigið fé er hlutdeild eigandans í fyrirtækinu. Þegar eigið fé er upp urið, þá hafa fyrrverandi eigendur ekkert tilkall til fyrirtækisins lengur. Hvorki 'viðskiptafræðilega' né siðferðilega.  Ef það þarf að 'bjarga' SP og Lýsingu, þá ætti það að vera  sjálfsagt og augljóst að eigendur fyrirtækjanna eru þar með orðnir fyrrverandi eigendur. 

3. Fram hefur komið að þessi lán hafa verið ólögleg í áratug, og að amk. samtök fjármálafyrirtækja vissu þetta fullvel. Þetta vissu menn líka í lögfræðideildum og stjórnum fjármálafyritækjanna, hjá FME, Seðlabankanum osfrv. Það er augljóst.

Það var hins vegar ekkert gert í þessu, og það var ekki af vanrækslu. Það var vegna þess að Íslendingar vildu ekki afskipti hins opinbera af svona hlutum. Hugmyndafræðilegur sigur frjálshyggjunnar á Íslandi var algjör. (Enda á bannið upptök sín hjá ESB og IMF.) 

Markmiðið með því að banna gengistryggingu lána er m.a. að vernda fólk gegn því að taka of mikla áhættu í fjármálum fjölskyldunnar. Þess háttar ríkisafskipti - að vernda fólk fyrir sjálfu sér - voru ekki comme-il-faut á Íslandi þegar þessi lán voru tekin og veitt. Og eru það væntanlega ekki enn.

Margir héldu að þetta væri lang ódýrasta leiðin til þess að fjármagna húsnæðiskaup - menn geta rétt ímyndað sér hvernig viðbrögðin hefðu verið ef lánin hefðu stoppuð.

Það er rétt að hafa þetta í huga í framtíðinni. Til dæmis þegar upp koma hugtök eins og forræðishyggja, "nanny-state" eða "big mother".

Taflan hér til hliðar sýnir framleiðni pr. vinnustund í OECD. Þetta kemur úr danskri skýrslu (CEPOS, tilvitnun felur ekki í sér meðmæli að öðru leyti). 

Tölurnar sýna kaupmátt þjóðartekna deilt með þeim fjölda vinnutíma sem þurfti til að 'skaffa' þjóðartekjurnar. Þetta er besti mælikvarðinn á efnahagslega velferð, og gefur í raun til kynna hversu hátt tímakaup þjóðarbúið greiðir borgurunum, þegar allt er tekið með í reikninginn. 

Þar sem þetta kemur úr danskri skýrslu, þá eru tölurnar 'staðlaðar' með því að nota dönsku tölurnar sem grunn. (Þeas að framleiðnin er gefin upp sem hlutfall af framleiðni í Danmörku.)

Taflan talar um margt sínu máli. Árið 1998 voru Íslendingar númer 19 af 29 í OECD. Við höfðum svipaðar tekjur af hverri vinnustund og Spánverjar.

Á áratugnum fram til 2008 - bóluárunum, íslensku gullkortaöldinni, öld frjálshyggjunnar - dróst Ísland afturúr hinum OECD löndunum. Reyndar lækkuðum við bara um eitt sæti, en það helgast af því hversu fátæk löndin sem eru neðar en við voru til að byrja með.

Löndin sem hafa minni framleiðni en við eru lönd eins og Grikkland, Slóvakía, Portugal og Ungverjaland. 

Hins vegar höfðu Spánverjar 18% meira upp úr hverri vinnustund en Íslendingar árið 2008, en höfðu nánast það sama árið 1998. 

Í samanburði við norður evrópsk lönd kemur áratugur frjálshyggjunnar enn ver út. Þjóðverjar höfðu 23% meira upp úr hverri vinnustund 1998, en 40% meira árið 2008. Svíar, sem við jú stöndum framar að flestu leyti, þénuðu 11% meira en við árið 1998 en 27% meira árið 2008. 

Auðvitað hefur kreppan einhver áhrif á þetta, en bankahrunið varð þó ekki fyrr en í lok árs 2008, eftir að megnið af þjóðarframleiðslu þess árs var framleidd. Þannig koma áhrif kreppunnar ekki sterkt fram fyrr en við höfum sambærilegar tölur fyrir 2009. Þar að auki verður að hafa í huga að það er líka kreppa í hinum löndunum. Tölurnar eru gerðar upp út frá kaupmætti (PPP), svo ekki er hægt að kenna gengissveiflunum um. 

Þannig að niðurstaðan er sú, að þetta var afrakstur bólunnar áður en áhrif kreppunnar voru komin fram. Við drógumst fyrst afturúr, svo fórum við á hausinn. 

Egill Helgason birtir bréf manns um lögin varðandi gögn sannleiksnefndarinnar. Bréfið virðist byggja á þeim skilningi sem kemur fram í ótrúlega slakri frétt Stöðvar tvö um lagafrumvarpið.

Þessi lög fjalla um tvennt:

Í fyrsta lagi að rannsóknanefndin megi birta hvaða upplýsingar sem er í skýrslunni, þó það brjóti trúnað, bankaleynd og persónuverndarákvæði, og að það sé ekki hægt að kæra starfsfólk nefndarinnar fyrir þetta.

Í öðru lagi, að þeir gríðarlegu gagnagrunnar sem rannsóknarnefndin hefur verði gerðir aðgengilegir fyrir rannsóknir annarra aðila á hruninu. Þjóðskjalasafn Íslands geymi þessa gagnagrunna, og að hægt verði að fá aðgengi að þeim til rannsókna á hruninu.

Í þessum gagnagrunnum eru svo til allar fjárhagsupplýsingar um svo til alla Íslendinga, ekki bara þá sem komu að hruninu. Væntanlega stendur þarna til dæmis hvort og hversu mikið Egill Helgason hefur millifært á konuna sína á árinu 2007 og hvað Höskuldur Kári Schram hefur í laun. Auðvitað verður svona gagnagrunnur að vera þannig að ekki sé hægt að fletta upp á einstökum aðilum. Það er bara lógík fyrir búrhænur.

Þetta eru ekki lög um að ritskoða skýrsluna.

Þetta eru ekki lög um að skýrslan verði ekki birt.

Það stendur ekki orð í þessum lögum um niðurstöður nefndarinnar, annað en að ekki sé hægt að kæra starfsfólkið fyrir að birta þær.

Þetta er semsagt aðgerð til þess að tryggja að starfsfólk nefndarinnar geti birt niðurstöðurnar án þess að óttast hefndaraðgerðir, og til þess að auka aðgengi fræðimanna að því að gera rannsóknir á gagnagrunninum.

Samt trompast hópur manna, með Egil Helgason í fararbroddi, og þeir verstu tala eins og það sé verið að fremja glæpi gegn mannkyninu.

Og svo er talað um "spunamaskínu Samfylkingarinnar". Þetta mál er ætti að vera hreinræktaður winner fyrir hvaða almannatengil sem er. Það er þessum svokölluðu "spunameisturum" til ævarandi skammar að svona rugl umræða geti hafa komið upp um þetta mál.

Hvernig getur það verið að það fyrsta sem almenningur heyrir af þessu máli sé frétt á Stöð 2, þar sem kemur ekki einusinni fram til hvers þetta sé gert eða hvaða upplýsingar séu í gagnagrunninum?

Egill Helgason bendir á að á þeim myndum sem fylgja þessarri 'fréttaskýringu' sé, auk bankamanna og embættismanna, að finna myndir af tveim ráðherrum: Björgvini G. Sigurðssyni og Árna Mathiesen. En í fundargerð stjórnar Glitnis frá því að ákvörðunin sem um er fjallað var tekin kemur fram að hún hafi verið 'í samráði við' Geir Haarde og Árna Mathiesen. Hvergi er minnst á Björgvin G.

Nú gæti einhver sagt að Björgvin hafi verið ráðherra bankamála. Og það er rétt, þó margt bendi til þess að hann hafi haft minni aðkomu að málefnum bankanna en eðlilegt hefði verið - Sjálfstæðisflokkurinn og Davíð Oddsson hafi stýrt þar eftir hentugleikum. En auðvitað er Björgvin einn þeirra sem bera ábyrgð.

Aðrir gætu sagt að það sé ólíklega tilviljun að þarna sé ráðherra samfylkingarinnar spyrtur við mál sem fyrst og fremst tengist Sjálfstæðisflokknum - í gegnum forsætisráðherrann og fjármálaráðherrann sem voru beinir þáttakendur í gjörningnum, og í gegnum þann Illuga Gunnarsson, nefndarmann í Efnahags- og skattanefnd og núverandi þingflokksformann, sem sat í stjórn sjóðsins sem verið var að redda. 

Þann Illuga Gunnarsson sem í fimm ár var aðstoðarmaður Davíðs Oddssonar, núverandi ritstjóra Morgunblaðsins.

Hvað sem því líður, þá er ljóst af fundargerðum stjórnar Glitnis að það var Geir Hilmar Haarde sem beitti sér persónulega til þess að fá Glitni til þess að kaupa bréf FL og Stoða úr peningamarkaðssjóði Illuga. En þó er engin mynd af honum með frétt Morgunblaðsins. Hans er heldur ekki getið á lista hinna ábyrgu. 

Ætli það sé bláa höndin sem þarna fer með penna?

	Landsbankinn: Almenningur borgar vegna ákvarðana embættismanna
Ábyrgðarmaður færslu Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt